Czytelniku! Prosimy pamiętać, że wszelkie informacje i pomoce wprowadzone na naszej stronie nie zastąpią osobistej konsultacji ze specjalistą/lekarzem. Korzystanie z informacji umieszczonych na naszym blogu w praktyce zawsze powinno być konsultowane z odpowiednio wykwalifikowanym specjalistą. Redakcja i wydawcy tego bloga nie ponoszą odpowiedzialności za korzystanie z pomocy publikowanych na stronie.

Taniec flamenco jest znany na całym świecie jako ekscytująca i emocjonalna forma sztuki wywodząca się z Hiszpanii. Jego korzenie sięgają kilku różnych źródeł, co wpłynęło na bogactwo i różnorodność tego fascynującego tańca. Głęboko zakorzeniony w kulturze Andaluzji, flamenco stanowi połączenie wielu wpływów kulturowych, muzycznych i etnicznych. Pierwsze zapiski o tańcu flamenco pochodzą z XVIII wieku. Jednak badania antropologiczne i etnologiczne wskazują, że pierwotne źródła tego tańca sięgają wieków wcześniej, a nawet do czasów rzymskich. Flamenco ewoluował w regionie Andaluzji, będąc wynikiem wzajemnego wpływu trzech głównych kultur: muzułmańskiej, żydowskiej i chrześcijańskiej.

Wpływ muzułmański jest związany z panowaniem Maurów na Półwyspie Iberyjskim od VIII do XV wieku. Podczas tej epoki nastąpiła wymiana kulturowa między Arabami a chrześcijanami, która zaowocowała wzajemnym wpływem sztuki, muzyki i tańca. Istnieje przypuszczenie, że charakterystyczne palce i ruchy rąk w flamenco mogą wywodzić się z tańców wykonywanych w muzułmańskich dworach. Kolejnym ważnym źródłem jest kultura żydowska, która silnie osadziła się w Andaluzji w czasach średniowiecza. Wygnani Żydzi z innych części Europy znaleźli schronienie w tej hiszpańskiej krainie, co przyczyniło się do rozwoju flamenco. Pewne elementy tańca, takie jak wyraziste gesty i ekspresyjność, mogą mieć korzenie w tańcach i obrzędach żydowskich.

Kultura chrześcijańska również odegrała znaczącą rolę w powstaniu tańca flamenco. Rytuały i obyczaje katolickie, a także tańce ludowe i obrzędy religijne, wpłynęły na ewolucję tego tańca. Elementy takie jak rytmiczne uderzenia stóp na podłogę (tzw. „zapateado”) i energiczne figury taneczne mają swoje korzenie w tradycyjnych tańcach hiszpańskich. Wraz z upływem czasu flamenco przekształciło się w unikalny i złożony system tańca, wokalu i gry na instrumentach, takich jak gitara flamenco i kastanietki. Tańce, zwane „palo”, różnią się pod względem tempa, emocji i wyrazistości, a wykonawcy starają się przekazać za ich pomocą różnorodne uczucia – od radości do smutku. Dzięki swojej ekspresyjności, pasji i bogatej historii, taniec flamenco zdobył międzynarodową popularność i stał się nieodłącznym elementem kultury hiszpańskiej.

Jego pochodzenie związane jest z symbiozą kultur i tradycji, które nadal żyją w sercach tancerzy i muzyków występujących na scenach całego świata. Podsumowując, taniec flamenco wywodzi się głównie z Hiszpanii, a jego korzenie tkwią w trzech głównych kulturach: muzułmańskiej, żydowskiej i chrześcijańskiej, które przez wieki wzajemnie się przenikały i kształtowały ten ekscytujący taniec. Dzięki unikalnej kombinacji różnorodnych wpływów, flamenco stało się pięknym wyrazem ludzkiej ekspresji i pozostaje ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Hiszpanii.

Skąd wywodzi się taniec flamenco?

Taniec flamenco, niezwykle ekspresyjna forma artystyczna, wywodzi się głównie z południowych regionów Hiszpanii, takich jak Andaluzja, Szpania. Początki tego pasjonującego tańca sięgają głęboko w historię i są związane z wieloma wpływami kulturowymi. Flamenco jest tanecznym wyrazem emocji i pasji, łączącym elementy tańca, śpiewu i gry na gitarze. Ta wyjątkowa sztuka narodziła się w społecznościach Romów (znanych również jako Cyganie) oraz Andaluzyjczyków w XVIII i XIX wieku. Romowie przynieśli ze sobą bogactwo muzycznych tradycji ze wschodnich regionów Europy, w tym tańce i pieśni, które następnie zostały połączone z andaluzyjską muzyką i tańcem. Taniec flamenco miał swoje korzenie w warstwach społeczeństwa, które były marginalizowane i często wykluczane przez resztę społeczeństwa.

Dlatego flamenco zrodziło się jako wyraz buntu, protestu, a także jako wyraz tożsamości i jedności między wspólnotami Romów i Andaluzyjczyków. Podczas XIX wieku tańce flamenco wykonywano na podwórkach, w tawernach i na ulicach miast Andaluzji. Muzycy i tancerze zbierali się wokół ogniska, improwizując taniec i rytmiczne dźwięki za pomocą palców, kastanietów, a także charakterystycznego dźwięku stóp – tak zwanego „zapateado”. Ta nieformalna scena była miejscem, w którym artyści wyrażali swoje emocje i opowiadali historie swojego ludu. W miarę upływu czasu, flamenco ewoluowało i stopniowo zaczęło zdobywać uznanie i popularność w całej Hiszpanii.

Wpływy kulturowe z różnych części świata, takie jak kultura żydowska, arabska i latynoamerykańska, również wpłynęły na rozwój tego tańca, nadając mu jeszcze większą różnorodność. W XX wieku flamenco zyskało międzynarodową sławę, stając się popularne na scenach teatralnych i festiwalach muzycznych na całym świecie. Wpływy współczesnych stylów muzycznych i tanecznych dodatkowo wzbogaciły tradycyjne flamenco, umożliwiając jego przekształcenie się w nowoczesną formę artystyczną. W dzisiejszych czasach taniec flamenco jest wielokierunkowym zjawiskiem, łączącym tradycję z nowoczesnością.

Szkoły tańca flamenco istnieją na całym świecie, a miłośnicy tego sztandarowego tańca z różnych zakątków globu przybywają do Hiszpanii, by zgłębiać jego tajniki i uczyć się od doświadczonych nauczycieli. Podsumowując, taniec flamenco wywodzi się z południowych regionów Hiszpanii, gdzie zrodził się z połączenia muzycznych tradycji Romów i Andaluzyjczyków. Jego korzenie sięgają XVIII i XIX wieku, a przekształcenie się w popularną formę sztuki rozpoczęło się w XX wieku. Ta wyjątkowa sztuka przetrwała próbę czasu, zachowując swoją ekspresyjność, pasję i wyjątkowy charakter, który przyciąga artystów i publiczność na całym świecie.

Historia tańca flamenco: geneza i korzenie

Flamenco, niezwykle emocjonalny i ekspresyjny taniec, jest znany na całym świecie z bogatej historii, która sięga głęboko w przeszłość. Geneza tego wyjątkowego tańca łączy się z różnymi kulturami i wpływami artystycznymi, które przyczyniły się do jego kształtowania się na przestrzeni wieków. By zrozumieć korzenie flamenco, musimy przenieść się do starożytnych czasów Półwyspu Iberyjskiego i zbadać wpływ różnych grup ludnościowych, które wpłynęły na ten unikatowy styl taneczny. W pierwszych wiekach naszej ery, Półwysep Iberyjski był miejscem, gdzie spotykały się różnorodne kultury, takie jak Rzymianie, Fenicjanie i Grekowie. Ich tańce i tradycje muzyczne miały wpływ na miejscową kulturę, wprowadzając elementy rytmiczne i akustyczne, które ostatecznie znalazły się w tanecznej formie flamenco. Wczesne początki flamenco były zatem silnie związane z akulturacją i wymianą kulturową, które miały wpływ na jego charakterystyczne cechy. Jednak głównym źródłem genezy flamenco jest wpływ kultury arabskiej, która zawładnęła Półwyspem Iberyjskim w VIII wieku.

Muzułmańscy Hiszpanie przynieśli ze sobą bogatą tradycję muzyczną, taneczną i liryczną, które z czasem zostały wplecione w lokalne zwyczaje i tańce. Istnieją dowody na to, że elementy takie jak palmas (charakterystyczne klaskanie w rytm muzyki), zapateado (rytmiczne stukanie stopami) oraz cante (pieśni flamenco) mają swoje korzenie w muzyce i tańcach arabskich. W kolejnych wiekach flamenco ewoluowało, łącząc się z kulturą Romów (znanych również jako Cyganie), którzy przybyli na Półwysep Iberyjski w wiekach XII i XIII. To właśnie Romowie odegrali kluczową rolę w rozwoju i popularyzacji tego tanecznego stylu. Ich oryginalne tańce i muzyka, obdarzone wyjątkową siłą wyrazu i uczuciowością, doskonale zgrały się z już istniejącymi elementami flamenco, czyniąc go jeszcze bardziej pasjonującym i pełnym ekspresji.

W późniejszych wiekach flamenco zyskało popularność wśród szerokiej publiczności, zarówno na terenie Hiszpanii, jak i poza granicami kraju. Współczesne flamenco jest efektem długiej i fascynującej historii, w której różnorodne wpływy i kultury połączyły się w jedną, wyjątkową formę sztuki tanecznej. Podsumowując, historia tańca flamenco jest historią spotkania wielu kultur i tradycji, które przyczyniły się do kształtowania tego niesamowicie ekspresyjnego stylu tanecznego. Wpływ kultur arabskiej, romskiej i lokalnych ludów Hiszpanii dał początek flamenco, które wciąż zachwyca i inspiruje swoim unikalnym charakterem. Ta barwna i bogata historia sprawia, że flamenco jest nie tylko tańcem, ale również żywym dziedzictwem kulturowym, które doceniają i pielęgnują miłośnicy sztuki tanecznej na całym świecie.

Kulturowe inspiracje i wpływy w rozwoju flamenco

Kulturowe inspiracje i wpływy odegrały kluczową rolę w rozwoju flamenco, tworząc unikalny taniec, który od wieków zachwyca swoją ekspresją i głębokim wyrazem emocjonalnym. Flamenco jest złożoną sztuką, w której połączyły się różnorodne wpływy kulturowe, tworząc fascynujące i zróżnicowane formy tego tańca. W tym artykule przyjrzymy się, jakie elementy wpłynęły na ewolucję flamenco, przyczyniając się do jego bogactwa i wielowymiarowości. Historia flamenco jest silnie związana z kulturą Andaluzji, południowej Hiszpanii, jednakże jego korzenie sięgają dalej w czasie i przestrzeni geograficznej. Pierwszymi wpływami, które przyczyniły się do kształtowania tego tańca, były kultury ludów, które zamieszkiwały Półwysep Iberyjski przed pojawieniem się muzułmanów. Możemy tu wskazać na wpływy Celtów, Fenicjan, Rzymian i Wizygotów, którzy mieli swoje ślady w folklorze i tradycji muzycznej regionu. Najbardziej zauważalnym i fundamentalnym wpływem na rozwój flamenco była kultura arabska. Arabowie zdobyli Półwysep Iberyjski w VIII wieku i przez wieki pozostawili w nim swoje bogate dziedzictwo kulturowe.

Elementy muzyczne, rytmiczne i poetyckie z kultury arabskiej znalazły swoje miejsce w flamenco, nadając mu charakterystyczny styl i melodię. Sposób wykonywania palcówką na gitarze flamenco, znaną jako „rasgueado”, jest jednym z przejawów wpływu arabskiego, które połączyło się z lokalnymi tradycjami muzycznymi. Kolejnym ważnym aspektem, który wpłynął na rozwój flamenco, były wpływy kultur żydowskiej i romskiej. Po wygnaniu Żydów z Hiszpanii w XV wieku, ich muzyka i taniec pozostawiły swój ślad w andaluzyjskim folklorze, włączając się w rozwój flamenco. Z kolei, społeczność romska (znana jako Cyganie), która pojawiła się na Półwyspie Iberyjskim w wiekach średnich, odegrała kluczową rolę w tworzeniu flamenco. Ich muzyczne tradycje, pełne ekspresji, melancholii i brawury, idealnie współgrały z duchem flamenco, nadając mu charakterystyczną ekspresyjność i silne emocje.

Wpływy kulturowe kontynuowały się także w epoce kolonialnej, gdy Hiszpania prowadziła intensywną wymianę kulturalną z krajami Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Melodie i rytmika z tych regionów, w połączeniu z andaluzyjskimi tradycjami, wzbogaciły flamenco, dodając mu nowe akcenty i warianty stylowe. W okresie romantyzmu, w XIX wieku, flamenco zyskało uznanie i popularność na arenie międzynarodowej. Turystyka do Andaluzji stała się modna, a flamenco zaczęło być prezentowane publicznie na scenach i w kabaretach. Ten okres przyczynił się do dalszego rozwoju tańca, gdy zaczęto łączyć różnorodne style i techniki, tworząc bardziej spektakularne i widowiskowe występy. W XX wieku flamenco stało się symbolem narodowym Hiszpanii, a wielu artystów zaczęło współpracować z muzykami i tancerzami z innych kultur, dążąc do nowych inspiracji.

To otwarcie na współpracę z innymi tradycjami artystycznymi przyczyniło się do dalszego rozwoju flamenco i jego globalnej popularności. Podsumowując, kulturowe inspiracje i wpływy odgrywały kluczową rolę w rozwoju flamenco, nadając mu unikalny charakter i bogactwo stylistyczne. Elementy arabskie, żydowskie, romskie oraz połączenia z innymi kulturami znalazły swoje miejsce w tej sztuce, tworząc niepowtarzalne i pełne ekspresji formy tańca i muzyki. Flamenco to wspaniałe połączenie kultur, które nadal inspiruje i fascynuje artystów i publiczność na całym świecie.

Flamenco jako wyraz emocji i ekspresji artystycznej

Flamenco, nie tylko jako wyjątkowy gatunek muzyczny i taneczny, ale także jako potężny środek wyrazu emocji i ekspresji artystycznej, odzwierciedla bogactwo hiszpańskiej kultury i historii. Jego korzenie sięgają głęboko w czasie, tworząc niepowtarzalny zestaw technik i stylów, które pozwalają artystom na odkrywanie i wyrażanie najgłębszych uczuć w sposób niezwykle autentyczny i poruszający. Flamenco to nie tylko taniec i muzyka – to opowieść o ludzkich emocjach, tęsknotach, cierpieniu i radości, wszystko to ubrane w charakterystyczne rytmiczne figury i gesty. Podstawą wyrazu emocji w flamenco są tzw. „palos” – różnorodne cykle rytmiczne, które odpowiadają różnym nastrojom i emocjom.

Każdy palo ma swoją charakterystyczną kompozycję rytmiczną i melodię, co pozwala tancerzom i muzykom na swobodne interpretowanie treści emocjonalnych. W tańcu flamenco wykorzystuje się specyficzne techniki stop, rąk i ramion, aby przekazać pełen pasji wyraz artystyczny. Przykładowo, palo „Soleá” jest znany ze swojej melancholijnej i refleksyjnej natury, podczas gdy „Alegrías” prezentuje bardziej radosny i ekspresyjny charakter. Flamenco jest także miejscem, w którym wokalista może przekazać swoje emocje dzięki tzw. „cante”. Wokalne improwizacje w cante, określane jako „jonda”, pozwalają wokaliście na bezpośrednie oddanie swoich uczuć i odczuć publiczności, czyniąc odbiór tego gatunku muzycznego jeszcze bardziej osobistym i intymnym.

Jednak najważniejszym elementem flamenco jako wyrazu emocji jest zapewne „duende”. Określenie to odnosi się do głębokiego i nieuchwytnego ducha lub siły, która jest obecna w wykonaniach flamenco. Duende jest jakby esencją emocji, która sprawia, że występ staje się magiczny i niezapomniany. To ten nieopisany, lecz wyczuwalny element, który łączy artystę z widownią, sprawiając, że emocje przenikają przez każdego obecnego w sali. Historia flamenco jest bogata w różnorodność kultur i wpływów artystycznych, które dały mu to, czym jest dzisiaj. Początki tego wyjątkowego tańca i muzyki można odnaleźć w południowej Hiszpanii, gdzie spotkały się wpływy kultury andaluzyjskiej, romańskiej, żydowskiej i arabskiej.

Flamenco zrodziło się wśród biednych i wykluczonych społeczności, stając się wyrazem ich życiowych doświadczeń, nadziei i cierpienia. Współcześnie flamenco przekroczyło granice Hiszpanii, zdobywając serca ludzi na całym świecie. Jego magia i siła emocji sprawiają, że publiczność łączy się z artystami w sposób unikalny i niepowtarzalny. W międzynarodowych festiwalach i występach, flamenco wciąż zachowuje swoją autentyczność, jednocześnie przekształcając się i dostosowując do współczesnych wpływów i gustów. Wnioskiem jest to, że flamenco jako wyraz emocji i ekspresji artystycznej wciąż ma wiele do zaoferowania.

Jego korzenie sięgają głęboko w historię, ale dzięki elastycznemu charakterowi, nadal pozostaje niezwykle żywym i aktualnym wyrazem ludzkich uczuć. To unikalne połączenie muzyki, tańca i wokalu sprawia, że flamenco jest jednym z najbardziej ekscytujących i wzruszających doświadczeń artystycznych, które można przeżyć. Niech ta fascynująca podróż przez emocje i ekspresję flamenco nigdy się nie skończy, a to piękne dziedzictwo będzie kontynuowane przez kolejne pokolenia artystów i entuzjastów na całym świecie.

Tradycyjne elementy i charakterystyczne cechy tańca flamenco

Flamenco jest jednym z najbardziej ekscytujących i emocjonalnie zaangażowanych tańców na świecie. Jego korzenie sięgają głęboko w historii i kulturowym dziedzictwie Hiszpanii. To wyjątkowe połączenie muzyki, tańca i śpiewu wyraża pasję, melancholię, siłę oraz tęsknotę, co czyni flamenco wyjątkowym i niezapomnianym przeżyciem dla zarówno wykonawców, jak i widzów. Ważnym elementem flamenco jest jego złożona rytmika, która opiera się na różnorodności palos – charakterystycznych stylach muzycznych wywodzących się z różnych regionów Andaluzji, gdzie taniec ten powstał. Każdy palo ma swoje unikalne tempo, akcenty i melodie, które determinują styl tańca, jak i emocje, które wyraża. Najsłynniejsze palos to m. in. alegrías, bulerías, fandangos, soleá czy tangos. Ta bogata różnorodność daje flamenco wyjątkową głębię i dynamikę.

W tańcu flamenco ważnym elementem jest również wyrazista i technicznie zaawansowana praca nóg, którą wykonuje tancerz. Charakterystyczne elementy obejmują zapateado – rytmiczne uderzanie stopami w podłogę, co dodaje tańcowi energii i akcentuje rytm. Istotne są również trilleras – dynamiczne figury, w których tancerz wykonuje szybkie ruchy stopami, by efektownie zaznaczyć rytmiczne akcenty. Zaawansowani tancerze wykonują również precyzyjne piruety i skomplikowane układy taneczne, które dodają widowiskowości i trudności techniczne. Kolejną charakterystyczną cechą tańca flamenco jest mocne zaangażowanie emocjonalne tancerzy. Wykonawcy wtapiają się w muzykę, oddając się pełni swojej duszy i serca, by wyrazić najgłębsze uczucia. To połączenie techniki z ekspresją emocjonalną sprawia, że flamenco jest wyjątkowo poruszającym doświadczeniem, które potrafi wzruszyć publiczność.

Nieodłącznym elementem flamenco jest również charakterystyczny strój. Kobiety często noszą przepiękne, obszerne suknie z różnokolorowymi falbanami, zdobione koronkami i cekinami, które podkreślają piękno ich ruchów. Mężczyźni natomiast ubierają się w eleganckie garnitury z dodatkiem charakterystycznych kapeluszy. Flamenco to nie tylko taniec, ale także sztuka improwizacji. Wykonawcy muszą być przygotowani na spontaniczne reakcje na muzykę i improwizować ruchy, co sprawia, że każde występ jest unikatowy i niepowtarzalny.

Podsumowując, tradycyjne elementy i charakterystyczne cechy tańca flamenco stanowią wyjątkową i fascynującą mieszankę rytmu, techniki, emocji oraz improwizacji. To dziedzictwo kulturowe Hiszpanii, które przez wieki rozwijało się i ewoluowało, przekazując pasję i piękno flamenco kolejnym pokoleniom. Jego niepowtarzalny styl, niezwykła muzyka i wzruszające wyrażenie uczuć przyciągają miłośników sztuki z całego świata, czyniąc flamenco jednym z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych tańców na świecie.

Rozprzestrzenianie się flamenco poza Hiszpanią: globalny wpływ tańca

Flamenco, pierwotnie pochodzące z południowej Hiszpanii, stało się jednym z najbardziej rozpoznawalnych tańców na świecie, podbijając serca i umysły wielu kulturowo różnorodnych społeczności. To zmysłowe i ekspresyjne wyrażenie artystyczne za sprawą swojego unikalnego charakteru i emocjonalnego oddziaływania zdobyło ogromne uznanie nie tylko w Hiszpanii, ale także poza jej granicami. Rozprzestrzenienie się flamenco na arenie międzynarodowej przyczyniło się do wprowadzenia znaczących zmian w dziedzinie tańca, kultury i sztuki, co z kolei doprowadziło do globalnego wpływu tego pięknego tańca. Pierwotnie flamenco narodziło się w andaluzyjskich obszarach Hiszpanii, głównie w takich miastach jak Sewilla, Jerez i Granada. Charakteryzowało się ono połączeniem różnorodnych wpływów kulturowych, takich jak muzułmańskie, żydowskie, arabskie i romskie, co wzbogaciło jego wyjątkową formę i styl. Początkowo taniec ten był ograniczony do lokalnych społeczności, ale wraz z rozwojem komunikacji i handlu zaczął się rozprzestrzeniać poza granice Hiszpanii.

Jednym z głównych czynników, które przyczyniły się do globalnego rozpowszechnienia się flamenco, było rozprzestrzenianie się kultury hiszpańskiej na całym świecie w czasie kolonializmu i ekspansji. Hiszpańska diaspora i migracja spowodowały, że flamenco dotarło do różnych zakątków świata, a tamtejsze społeczności zaczęły go adaptować i interpretować na swój własny sposób, przyczyniając się do powstania różnorodnych regionalnych stylów. Wraz z upowszechnieniem się Internetu i globalizacją, flamenco zyskało na znaczeniu w świecie cyfrowym. Wirtualna przestrzeń stała się platformą, na której artyści i miłośnicy tańca mogli dzielić się swoją pasją i talentem, a także zdobywać inspiracje od innych artystów z różnych zakątków świata.

W rezultacie powstała wspólnota międzynarodowych tancerzy, muzyków i entuzjastów flamenco, co znacznie przyczyniło się do wzrostu popularności tego tańca globalnie. Wpływ flamenco na kulturę i sztukę w różnych regionach świata jest niezaprzeczalny. W niektórych krajach, takich jak Japonia, Stany Zjednoczone, czy Argentyna, flamenco stało się nie tylko popularnym stylem tanecznym, ale także elementem ich kultury narodowej. Szkoły tańca flamenco zyskały ogromną popularność na całym świecie, gdzie uczniowie mogą zgłębiać tajniki tego pięknego tańca pod okiem wykwalifikowanych nauczycieli. Co więcej, rozprzestrzenienie się flamenco poza Hiszpanią przyczyniło się do powstania nowych form i stylów tego tańca. Połączenie flamenco z innymi tradycyjnymi stylami tanecznymi, jak hip-hop, balet czy tańce latynoamerykańskie, doprowadziło do powstania nowych i innowacyjnych form artystycznych, które przyciągają różnorodne publiczności.

Wpływ flamenco na modę również jest zauważalny. Charakterystyczne stroje używane podczas występów flamenco, takie jak obcisłe suknie, frędzle, kolorowe chusty i charakterystyczne buty, znalazły swoje miejsce w międzynarodowej modzie i projektach projektantów. Podsumowując, rozprzestrzenienie się flamenco poza Hiszpanią wywarło ogromny globalny wpływ na świat tańca, kultury i sztuki. Dzięki migracjom, globalizacji i Internetowi, flamenco stało się nie tylko popularnym stylem tanecznym, ale także ważnym elementem kultury i sztuki różnych regionów świata. Jego ekspansja za granicami Hiszpanii przyczyniła się do powstania różnorodnych stylów i form tego tańca oraz do powstania wspólnoty międzynarodowych entuzjastów, którzy kontynuują jego rozwój i popularyzację na całym świecie.