Wady postawy u dzieci, chociaż w początkowej fazie nie powodują dolegliwości bólowych, to łatwo je zauważyć. Nieleczone są przyczyną wielu chorób, dysfunkcji i ograniczeń w życiu dorosłym. Dlatego tak ważna jest profilaktyka wad postawy u dzieci, wczesne ich rozpoznanie i wdrożenie spersonalizowanego planu terapii.
Czym są wady postawy u dzieci?
Wady postawy to odchylenia od cech, określających prawidłową postawę ciała. Przejawiają się z reguły w deformacji kręgosłupa, klatki piersiowej, miednicy oraz kończyn dolnych. Wady postawy u dzieci powstają na skutek osłabienia i rozciągnięcia jednych grup mięśni oraz wzmożonego napięcia i skrócenia innych. Jeżeli takie nieprawidłowości są utrzymywane dłuższy czas to dochodzi do ich utrwalenia, a więc powstawania przykurczy więzadeł, mięśni i ścięgien. Proces ten jest długotrwały, dlatego rozpoczęta na wczesnym etapie fizjoterapia w leczeniu wad postawy u dzieci może skutecznie zapobiec powstaniu zaburzeń w budowie i czynnościach wielu narządów i układów organizmu człowieka. Utrwalone zmiany strukturalne zaś, nie są już możliwe do całkowitego wyleczenia, a postępowanie terapeutyczne może jedynie powstrzymać dalsze ich pogłębianie.
Jak wygląda prawidłowa postawa ciała?
Prawidłowa postawa ciała jest wtedy, kiedy wszystkie jego elementy pozostają stabilne oraz zapewniają właściwą pracę narządów wewnętrznych. Prawidłowa postawa oznacza zatem, że wszystkie układy pozostają w normie; napięcie mięśniowe jest poprawnie zrównoważone, oś ciała zachowana, stawy należycie pracują, a plecy są „proste”. Mięśnie, ścięgna, więzadła i chrząstki odpowiadają za właściwe położenie poszczególnych elementów szkieletu, a więc:
- ustawioną prosto głowę
- barki na jednym poziomie
- ściągnięte łopatki
- symetrycznie ustawioną miednicę
- lekko wciągnięty brzuch
- napięte pośladki
- równoległe ustawienie kończyn dolnych wyprostowanych w stawach kolanowych
- prawidłowe ustawienie i obciążenie stóp
Przyczyny powstawania wad postawy u dzieci
Wady postawy u dzieci uznane są za chorobę cywilizacyjną. Najczęściej wynikają z siedzącego trybu życia, braku aktywności ruchowej oraz małej sprawności fizycznej. Przyjmowanie długotrwałych, jednorodnych pozycji w szkole czy podczas odpoczynku prowadzi do powstania u dzieci zaburzenia nawyku prawidłowej postawy ciała.
Oprócz wad nawykowych, fizjoterapia w leczeniu wad postawy u dzieci ukierunkowana jest na wady rozwojowe, będące skutkiem przebytych chorób.
Najmniejszy odsetek wszystkich wad postawy u dzieci stanowią wady wrodzone, powstałe już w życiu płodowym, albo mające podłoże genetyczne.
Kiedy rozpoznajemy wady postawy u dzieci?
Wady postawy u dzieci bardzo często są zauważalne gołym okiem. Rodzic lub pedagog w szkole z łatwością takie nieprawidłowości potrafi rozpoznać, obserwując postawę dziecka, chód oraz każdą jego aktywność.
Jeśli dziecko cierpi na wady stóp (płaskostopie, stopa płasko-koślawa, stopa szpotawa, stopa wydrążona) albo koślawość czy szpotawość kolan, to zaburzenie statyki ciała powoduje zwiększenie zużycia energii, osłabienie sprawności i wydolności fizycznej, a w efekcie znużenie i nerwowość.
Z kolei wady kręgosłupa: skolioza oraz pogłębienie przednio-tylnych krzywizn kręgosłupa (plecy okrągłe, plecy płaskie, plecy wklęsłe, plecy okrągło-wklęsłe) pogarszają wentylację płuc, powodują bóle międzyżebrowe, utrudniają pracę serca i wielu dużych naczyń krwionośnych, ograniczając dopływ krwi do mózgu.
Leczenie fizjoterapeutyczne wad postawy u dzieci
Nieleczone w dzieciństwie wady postawy, mogą powodować poważne zaburzenia w budowie i czynnościach wielu narządów i układów organizmu dorosłego człowieka. Fizjoterapia w leczeniu wad postawy u dzieci ma więc na celu utrzymać lub przywrócić optymalną wydolność statyczno-dynamiczną ciała. Przeprowadzona właściwie i na odpowiednio wczesnym etapie, pozwoli uniknąć różnorodnych powikłań chorobowych w przyszłości.
Bardzo ważna jest również profilaktyka fizjoterapeutyczna, zorientowana na maksymalne wyeliminowanie potencjalnych przyczyn powstania nabytych wad postawy u dzieci i młodzieży.
